GamePass Review: DayZ – Uniek en frustrerend

DayZ is een online-game die zich afspeelt op een bizar grote map, waarbij het de bedoeling om in leven te blijven. Terwijl je dat doet word je het leven zuur gemaakt door zombies en kun je ook andere spelers tegenkomen met alle gevolgen van dien. De gedachte achter de game laat een grote hoeveelheid ambitie zien bij Bohemian Interactive, maar kan deze onafhankelijke ontwikkelaar het wel aan om dit soort ambities waar te maken?

Zelf wilde ik al jarenlang aan de slag gaan met de game, maar had ik daar niet de juiste pc voor. Gelukkig is de game inmiddels al een tijd uit en kon ik eindelijk de avonturen gaan beleven waar ik al een tijd lang over gedroomd heb. Deze avonturen worden al een aantal weken beschreven in deze reeks, maar het werd hoog tijd om DayZ te beoordelen. De game is al een tijd uit en eigenlijk is het veel te laat om hiervan een review te maken, maar sinds DayZ in GamePass is verschenen lijkt de tijd rijp voor een beoordeel-moment. Je zou eigenlijk stiekem kunnen stellen dat ik heel graag aan jou wil vertellen waarom deze game zo uniek is, terwijl het je niet schaadt om te weten dat er ook een hoop problemen kleven aan deze ervaring.

Net als PlayerUnknown’s Battlegrounds (PUBg) begon DayZ als een mod voor Arma 2, Bohemia Interactive’s militaire simulatie. Overigens zijn beide mods bedacht en gemaakt door Brendan Greene en je zou kunnen stellen dat deze man een grote invloed heeft gehad op gamelandschap als het aankomt op online multiplayer-games. Terwijl de ontwikkeling van de officiële PUBg in handen was van Greene, heeft Bohemia Interactive zelf een stand alone-versie ontwikkeld van de zeer populaire Arma 2-mod. Het resultaat is een bijzondere game, die al jarenlang allerlei updates krijgt en daardoor potentieel een regelrechte topper in handen heeft. Helaas wordt dat potentieel niet waar gemaakt en kent de game allerlei problemen, waar ik later op terug kom.

In DayZ spoel je allereerst op het strand aan met alleen een stuk fruit, een glowstick en een stuk verband opzak. De setting van de game is even simpel als doeltreffend: een virus heeft de mensheid doen veranderen in zombies, terwijl de paar mensen die het hele tafereel hebben overleefd immuun blijken te zijn en er alles aan moeten doen om in leven te blijven. Voedsel, tools en kleding zijn enorm schaars en de eerste paar uren zul je veel doodgaan door honger, bloedverlies en opgelopen ziektes. Het kan al even duren voordat je een dorp of stad vindt, maar de kans is groot dat iemand anders de toch al schaarse ‘loot’ uit de huizen heeft geplunderd. Dit kan soms alles behalve motiverend werken voor nieuwe spelers en voor liefhebbers van hardcore survival-games zal dit gelijk smullen zijn.

Voedsel

Eten blijkt na een tijd makkelijker te vinden dan eerder gedacht nadat je appels en peren onder bepaalde bomen vindt. Helaas geeft fruit je maar weinig energie en zul je na een korte tijd weer iets moeten eten. Zombies zullen je aanvallen als ze je zien en het kabaal wat ze daarbij maken zal ook andere zombies aantrekken, maar ook zombies zelf kunnen wel eens loot bij zich hebben. Hierdoor zijn zombies eigenlijk wandelende kansen op eten en zul je zo nu en dan een blijk voedsel rijker zijn na een gevecht. Het risico is uiteraard wel dat er op een gegeven moment meerdere zombies op je in staan te hakken, maar daardoor leer je wel beter om te gaan met deze zombies.

Naast blikjes bonen, tonijn of spaghetti kun je ook verschillende groenten vinden en daarnaast kun je het een en ander laten groeien als je de juiste zaadjes hebt gevonden. Het fijne van dat laatste is dat je grote hoeveelheden voedsel in een vrij korte tijd kunt maken, maar het nadeel is dat je hier maar weinig energie van krijgt. Het beste is om dieren te slachten en daar zijn er een aantal van in de game. Hoe groter het dier, hoe meer vlees je uit zo’n beest kunt krijgen en het verkrijgen hiervan vergt soms wat geduld, maar het resultaat loont de moeite. Nadat je alle stukken vlees hebt verzameld is het de bedoeling dat je het vlees kookt of braadt op een kampvuur of openhaard. Je zult merken dat je veel langer kunt teren op een stuk gebraden vlees dan elk ander voedsel in DayZ en dat jij je hierdoor even geen zorgen hoeft te maken dat je sterft aan de hongerdood.

Kleding en inventory

Het zal regelmatig koud zijn in de wereld van DayZ en vooral in de nacht is het aan te raden om alleen maar op pad te gaan als je een beetje warme kleding gevonden hebt. Als je het erg koud krijgt zul je sneller honger krijgen of zelf een virus oplopen. Je zult vaker schoenen of een shirt tegenkomen dan andere items, terwijl die kleding meestal al bijna kapotgedragen is. Elk kledingstuk heeft een bepaalde hoeveelheid ruimte om spullen in kwijt te kunnen en hoe meer ruimte hoe beter, want je zult uiteindelijk veel spullen gaan vinden en willen meenemen. In je standaard jas of broek kun je niet zo heel veel kwijt, maar bijvoorbeeld militaire kledingstukken geven je meestal genoeg ruimte om weer even vooruit te kunnen.

Het is fijn om goede kleding te vinden, maar weet dat je kleding ook stuk kan gaan door slijtage of schade na gevechten. Als je dan kleding bij je hebt met minder ruimte, zul je toch wat spullen moeten weggooien. Als je schoenen kapot zijn dan zul je kleine wondjes kunnen oplopen op je voeten met bloedverlies of infecties als gevolg. Als je lekkere warme jas begint te slijten zul je het ook weer sneller koud krijgen, maar gelukkig kun je een naald en draad-setje vinden waarmee je kleding kunt repareren, al worden ze nooit meer zo goed als nieuw.

De ruimtes van je kledingstukken worden weergegeven in je inventory en van daaruit word je geacht wat ruimtemanagement te doen, zodat je vaak bezig bent met het organiseren van alle items die je bij je hebt. Heb je deze schep echt nodig of is het zonde zoveel plek en gewicht kwijt te zijn aan een item die vooral in de weg zit? De inventory zelf is behoorlijk wennen en voelt in het begin alles behalve intuïtief aan. Na flink wat uren zul je er meer aan gewend zijn, maar helemaal prettig voelt het nooit. Je zult vaak met je knoppen in de knoop raken en soms lijk je een bepaalde optie niet te kunnen kiezen, terwijl een paar seconde later dat weer geen probleem blijkt. Na meer dan 100 uur in de game te hebben rondgelopen ben ik redelijk gewend aan de kuren van dit systeem, maar dat komt vooral omdat ik mij aangepast heb in plaats van dat het systeem mij helpt.

Wapens en munitie

Naast voedsel en tools kom je hier en daar ook wapens tegen, maar dat wil niet gelijk zeggen dat je kunt gaan schieten. Er zijn best wel wat wapens te vinden, maar deze zullen leeg zijn en daarnaast moet je op zoek naar de juiste kogels en soms zelfs naar de bijbehorende magazijnen. Hierdoor zul je ook rustig om moeten gaan met wat je hebt en is het een luxe als je een geladen wapen hebt. Daarnaast kunnen deze wapens vaak ook weer uitgebouwd worden met dingen als een scope, lamp of andere attributen die je uiteraard ook eerst moet vinden. De eerste paar uur zul je weinig aan schieten toekomen en zul je onder de indruk zijn van de geluiden van afgaande vuurwapens in de verte. Deze klinken behoorlijk luid en als iemand veel achter elkaar schiet, kun je er gemakshalve van uitgaan dat deze persoon behoorlijk zwaar bewapend is en al een tijd je in de map bezig is.

Vuurwapens kunnen ook kapotgaan en de kans dat je een bijna kapot wapen tegenkomt is vele malen groter dan dat je een mooi gaaf exemplaar zult vinden. Gelukkig kun je wapens ook repareren, maar ook hiervoor geldt dat je eerst zo’n reparatiesetje moet vinden en dat ze nooit meer zo goed als nieuw worden. Maak nu niet de fout om met je vuurwapen de strijd aan te gaan met zombies, want schoten klinken bijzonder hard en alle zombies uit de regio zullen naar de plek rennen waar de schoten vandaan kwamen. Daarnaast zullen andere spelers je horen en dat levert weer allerlei andere risico’s op. De zombies kun je beter te lijf gaan met een honkbalknuppel of mes, terwijl een zombie in zijn gezicht slaan met blikje voedsel in je hand de meest effectieve oplossing blijkt. Overigens kan een blikje ook kapot gaan dus let wel op dat je niet je laatste blikje voedsel kapot slaat op iemand hoofd.

Craften en teleurstelling

Naast de sfeer valt een goede of slechte survival game met een wel of niet succesvol crafting-systeem. Nu ben ik misschien wat verwend met games als Minecraft, waarbij je kunt bouwen wat je wilt en daar gaande weg steeds trotser op wordt. Er is zeker een mogelijkheid dingen te bouwen als een schutting of zelfs een wachttoren, maar dit krijg je niet makkelijk voor elkaar. Het voordeel hiervan is dat het hebben van zo’n toren een enorme luxe is en het vinden van door andere spelers gebouwde spullen vaak een spannende vibe met zich meebrengt. Mocht je de game in je eentje spelen is het goed om te weten dat je het niet in je eentje voor elkaar gaat krijgen om zulke dingen te bouwen, want het kost een hele vracht aan spullen als planken, spijkers en tools om dit voor elkaar te krijgen. Hierdoor zul jij je toch echt moeten aansluiten bij grotere groepen spelers. Voor deze groepen is dit een fijn gegeven, want samenwerken maakt je ervaring een stuk leuker en op deze manier valt er voordeel te halen voor mensen die graag samenspelen.

Als eenzame speler zul je vooral kampvuren craften, zodat je jouw zuurverdiende stukken vlees kunt koken of braden. Het vervelende in DayZ is dat veel crafting-opties uit de game zijn gehaald tijdens een of andere update. Bij Bohemia Interactive blijkt het verwijderen van allerlei opties in de game de manier te zijn om de game soepeler te laten spelen, maar voor de spelers voelt het alsof de game steeds kaler wordt en dat schaadt de totale ervaring. Hoe minder je te doen hebt in zo’n game, hoe saaier het wordt en dat kan nooit de bedoeling zijn. Daarnaast werkt het craften zelf soms erg slecht, terwijl het systeem op zich niet eens zo slecht is. Zo krijg je bijvoorbeeld alleen de mogelijkheid om een boom om te hakken als je daadwerkelijk een bijl in je handen hebt.

Dat het lang kan duren voordat je de juiste tools en andere spullen bij elkaar hebt verzameld kan de game steeds meer waarde geven als je meer tijd erin stopt, maar hier komt gelijk het grootste probleem van de game naar boven. Zelf speel ik DayZ meestal met een maat (Henk) en wij zijn regelmatig begonnen met het bouwen van allerlei tools en constructies, maar een dag later bleek de server te zijn gereset en waren we alle progressie kwijt. Dat dit een keer kan gebeuren is te begrijpen, maar na drie maanden lang elke keer opnieuw te moeten beginnen met bouwen vanwege servers die resetten of verdwijnen, begint de frustratie te groeien. Hier later meer over.

Andere spelers

De wereld van DayZ is erg groot en er kunnen soms wel 60 (of meer) spelers in rondlopen, terwijl je urenlang helemaal niemand tegenkomt. Mocht je met iemand willen samenspelen dan is dat geen probleem, maar je zult elkaar eerst moeten vinden. De game heeft geen ingebouwde map, al kun je in sommige plaatsen wel een plattegrond vinden. Het is aan te raden om iSurvive op je mobiel te downloaden, want op die manier kun je gemakkelijk aangeven waar je bent en zo kan je maat zien hoe ver hij van jou verwijderd is. Hierdoor zul je eerst een plaatsnaambordje moeten vinden om te kunnen bepalen waar je precies in het spel bent. Dit kan misschien als vervelend worden ervaren door de gemiddelde online-speler, maar in DayZ voegt het juist een extra waarde toe aan het verkennen. Na een tijd begin je wegen en dorpen te herkennen en kent de enorme map geen geheimen meer.

Waar jij je meer zorgen over moet maken is eigenlijk het allerleukste aan DayZ: de andere spelers. Je gaat zo nu en dan andere spelers tegenkomen, die net als jij begonnen zijn met niets en inmiddels het een en ander aan spullen hebben verzameld. Je zult geen punten krijgen voor het doden van zo’n andere speler en nergens word je gedwongen om samen te werken, maar dat wil niet zeggen dat je veilig bent. De meeste spelers zullen je aan gaan vallen, vooral als je pas net bent aangespoeld op het strand. Eigenlijk is het een ongeschreven regel om geen spelers te doden die nog rondlopen bij het strand, maar dat weerhoud sommige spelers er niet van om jou toch lastig te vallen. Vaak komt dat voort uit het feit dat jij nog geen wapens heb en dus een makkelijke prooi bent, maar gelukkig heb je dan nog niet veel spullen en is het minder erg om opnieuw te beginnen.

De meest spannende momenten zijn juist wanneer je wel veel spullen bij je hebt en je ineens oog in oog staat met een andere speler. Meestal merk je dat de andere speler er ook van schrikt, maar het zijn de secondes daarna die bepalen wat er gaat gebeuren. Het gaat je gebeuren dat zo’n speler tegen je gaat praten en dat jij opgelucht bent dat het geen shoot-out werd. Het gaat je gebeuren dat je dan 20 minuten met die speler op pad bent gegaan en hij je ineens vanuit het niets toch neerschiet. Maar nog vaker gaat het je gebeuren dat de speler bij het eerste oogcontact gelijk op je begint te schieten en er vandoor gaat met al jouw spullen. Daarnaast kunnen ze je neerschieten met een rubberen kogel, je handen daarna vastboeien en je vervolgens gijzelen, terwijl jij niet meer in je inventory kunt kijken.

Dat laatste brengt het mooiste en lelijkste in een mens naar boven en brengt allerlei unieke momenten met zich mee. Als je zo’n gijzeling overleeft voel jij je de shit, terwijl het nog cooler is om een onbekende te bevrijden uit zo’n situatie. Er zijn dus geen regels en daardoor zijn interacties met andere spelers heerlijk onvoorspelbaar en doordat je niet vaak andere spelers tegen zult komen krijgen dit soort momenten veel extra onvergetelijke waarde. Hierdoor is het ook leuk om jezelf bij elke andere sessie een andere rol te geven, waarbij je de ene keer nieuwe spelers gaat helpen en de andere keer de schurk gaat uithangen.

Beeld en geluid

DayZ is een prachtige game, al zit hem dat niet in super gedetailleerde graphics. Het gaat vooral om de grote afstanden die je kunt zien, waardoor de landschappen van de game altijd indrukwekkend overkomen. Helaas zul je veel dezelfde soort huisjes en andere gebouwen tegenkomen, maar desondanks voelt elk dorp of stad toch uniek aan. Ook merk je vaak in de natuur dat de hele map met veel zorg is gemaakt en de wegen op meesterlijke wijze zijn gepland in plaats van zomaar wat gepruts. Dit maakt navigeren tot een feest, ook al zul je 99% van de game aan het lopen zijn. De huizen en gebouwen doen wat ze moeten doen, al zijn er maar een paar gebouwen waarbij een op meerdere verdiepingen kunt vertoeven, ondanks dat het gebouw duidelijk meerdere verdiepingen heeft.

Wat erg knap is gemaakt is de sfeer in de wereld van DayZ, want de setting is meteen duidelijk. Dorpen zien er geplunderd en verlaten uit en het valt je gelijk op dat er iets ernstigs is voorgevallen en dat overleven best een uitdaging gaat worden. Ook het geluid is van topniveau met de realistische windgeluiden die je hoort als je op open vlaktes staat, de krakende bomen in de bossen en de dieren die je van ver kunt horen. Het gebrul van een hert is de eerste keer even creepy als sfeermakend, maar je schijt echt in je broek als je midden in de nacht het gehuil van wolven hoort. In dat laatste geval kun je maar beter beginnen met rennen naar het dichtstbijzijnde dorp, mocht je geen wapens bij je hebben. Mocht je dit niet redden probeer dan die ene wolf te doden die er anders uitziet dan de rest van zijn roedel, want dat kan zomaar de leider zijn. De andere wolven zullen bang wegrennen, maar de kans is eigenlijk groter dat je na het geluid van jankende wolven zeer snel zult sterven.

De problemen

Hoewel DayZ een unieke ervaring biedt die je echt meegemaakt moet hebben, zul je steeds vaker allerlei frustrerende momenten meemaken. Zoals eerder gezegd is er bijna geen stabiele server en zelfs die servers zullen wel eens resetten en ineens al jouw spullen vernietigen. Het kwam ook regelmatig voor dat ik wel op een server kon komen, terwijl Henk niet eens erop kwam, geen spullen kon oppakken of deuren openmaken. Nu zijn er helaas geen Nederlandse servers op de Xbox en totdat er een goede verschijnt zul je vaak tegen ping-problemen aanlopen en dat resulteert vaak in rare problemen. Zo kan het zijn dat je op iemand aan het schieten bent in paniek, terwijl die andere speler niet eens een wapen in jouw hand zal zien en dus in zijn game de kogels hem niet zullen raken, omdat die er niet eens zijn. Regelmatig ging mijn maat of ik bijna dood en hadden we elkaar kunnen helpen met bepaalde spullen, maar bleken we elkaars spullen niet te kunnen oprapen. Overigens hebben we beide een prima internetverbinding.

De motivatie om te blijven spelen krijgt regelmatig een kopstoot van de game doordat je meestal niet verder komt dan je zou willen. Soms vinden we alsnog de motivatie om aan de slag te gaan en lijken we een goede server te hebben gekozen. Na een goed aantal uur ben je dan blij eindelijk eens iets op te kunnen bouwen samen, maar de volgende dag ben je alles weer kwijt. Daarnaast willen we vaak wat maken met onze spullen en dan blijkt die optie niet eens meer in de game te zitten. DayZ is al flink wat jaren geleden uitgebracht, maar elke update lijkt vaker wat weg te halen of te slopen dan dat het goedmaakt of toevoegd. Daarnaast is er niets frustrerender dan dood te gaan, terwijl je de ander meerdere malen in zijn gezicht schiet, maar de game het simpelweg niet registreert.

Nu is Bohemia Interactive een klein bedrijf en zal men zo nu en dan wat geld nodig hebben, maar dat is waar het misgaat. Buiten GamePass om is DayZ niet echt een goedkope game in verhouding met de content die de game heeft, maar ondertussen heeft Bohemia Interactive ook betaalde dlc uitgebracht, terwijl er nog zeer veel problemen zijn met het basisspel. Ergens klopt het betaalsysteem niet helemaal en lijkt het bedrijf moeite te hebben met het fixen van de game. Blijkbaar lukt het niet met het opgebrachte geld uit de verkopen van de game om de game te blijven ondersteunen op de juiste manier. De onafhankelijke uitgever/ontwikkelaar heeft wel met Vigor laten zien dat een free-to-play-behandeling misschien een beter idee was geweest met DayZ, waarbij de inkomsten hadden kunnen komen van cosmetische dingen en de inkomstenstroom had kunnen blijven vloeien.

Ondanks alle problemen heb ik toch meer dan 200 uur in de game zitten, maar vind ik het jammer dat ik er steeds niet uit kan halen wat er eigenlijk wordt beloofd. Hierdoor zie ik DayZ als een unieke ervaring die andere ontwikkelaars hopelijk inspireert om te verbeteren. Er is tot nu toe geen spel die mij zo vrij laat als DayZ op zo’n grote map, waarbij de contacten met andere spelers zo onvoorspelbaar zijn. Tot die tijd zal ik nog af en toe in DayZ duiken in de naïeve hoop dat er toch positieve veranderingen zijn, maar de game is inmiddels zo lang uit dat je zou kunnen stellen dat het allemaal nooit meer zal worden gerepareerd. Toch is er geen andere game die mij zo’n ontzettend spannend en vrij gevoel heeft weten te geven en hoop ik nog een klein beetje op iets uit de stal van Bohemia Interactive op de nieuwe generatie consoles. Zodra men Arma 4 uitbrengt ga ik er gemakshalve vanuit dat we die game ook kunnen mogen verwachten op de consoles, al zal ik vast iets te optimistisch zijn.

Nu DayZ op GamePass staat kun je de game grondig testen voor jezelf en zul je niet snel het gevoel hebben veel geld erin te hebben gestoken, terwijl de ondersteuning van de ontwikkelaar te wensen over laat. Geniet van de onvoorspelbaarheid en de verhalen die je zelf maakt in de prachtige wereld van DayZ. Het is zo’n ontzettend unieke game, maar het had nog zoveel meer kunnen zijn als alle problemen waren gerepareerd en er niet zoveel uit de game is geloopt.